مصالح سنتی در معماری ایرانی

مصالح سنتی در معماری ایرانی

مصالح سنتی در معماری ایرانی تنوع بسیار بالایی دارد که امروزه طرفداران بسیاری را به سوی خود جذب کرده و رتبه خوبی را در بین رقبای خود کسب کرده است. هدف از شرح و توضیح مصالح سنتی در معماری ایرانی این است که با فرهنگ و تمدن معماری ایرانی آشنا شوید و از آن بهره ببرید. این مصالح عبارتند از : خشت ، آجر ، آهک ، گچ ، سنگ ، چوب ، خاک ، ماسه ، ملات ، قیر ، فلز ، رنگ ، شیشه. کیفیت مصالح بسیار مهم است که باید در انتخاب آن ها نهایت دقت را داشته باشید. ما در دیساتک باکیفیت ترین مصالح را در ساخت و ساز در شیراز استفاده می کنیم که شما می توانید با برقراری تماس با متخصصان ما از مشاوره رایگان در این زمینه بهره مند شوید. با ما همراه باشید تا از این مصالح و مزایای آن ها مطلع شوید..

آجر در معماری ایرانی

اصلی ترین مصالح ساختمانى در ایران ، قبل و بعد از اسلام آجر بوده است که ، این آجرها معمولا به شکل مربع می باشد. از آجر در تزئین بنا نیز استفاده میشده است و از اوایل اسلام تا دوره تیمورى تزئین بیشتر بناها با آجرکارى است. آجرهاى پخته به رنگ هاى قرمز و قرمز تیره ، زرد کمرنگ ساخته میشده و در بخش هاى مختلف بنا بکار مى رفته است.

آجر نوعى مصالح مصنوعى است که از ترکیب خاک و آب به روش سنتى بدست مى آید و بعد در کوره پخته مى شود. از این مصالح در جزر ، پایه ، قوس ها ، ستون ها ، دیوار سازى ها ، پوشش طاق ها و گنبدها ، کفپوش ها و بسیارى موارد دیگر استفاده مى شود. آجرهاى نما در انواع آجر نیم گرد ، آجر قاشقی ، کله گنجشکی ، دندان موشی ، شش ضلعى و … بکار مى روند.

خاک در معماری

خاک داراى انواعى است و خاک رس نوع مرغوب آن است که در سفالگرى استفاده مى شود. بهترین خاک رس به رنگ قرمز و عارى از ناخالصى است که به آن خاک چینى مى گویند. به طور کلى خاک هایى که بیش از ۵٠ درصدشان خاک رس باشد ، خاک هاى پرمایه اند. اگر ۵٠ درصد وزنشان رس داشته باشند خاک هاى خالص و اگر کمتر از این مقدار یعنى بین ٣٠ تا ٣۵ درصد مقدار وزن خاک ، خاک رس باشد ، خاک هاى کم مایه اند.

ملات بسیار حائز اهمیت است!

ملات مواد خمیرى و چسبنده اى است که جهت اتصال آجر ها به یکدیگر و براى بوجود آوردن جسم واحدى از اسکلت و استخوان بندى ساختمان بکار مى رود. مقاومت ملات به وضع اقلیم ، مکان و محیط و نوع ساختمان بستگى کامل دارد. کاربرد ملات ها با پیدایش معمارى سنتى کاملا همراه بوده است. ملات ها انواعى مثل ملات گِل ، ملات کاهگل ، ملات ریگ ، ملات گچ و خاک ، ملات گچ ، ملات گل آهک ، ملات ماسه آهک ، ملات ساروج ، ملات ماسه سیمان و ملات باتارد دارد.

گچ

از دیگر مصالح ساختمانى گچ مى باشد که در تمامى ادوار در معمارى استفاده شده است. به دلیل ارزانى و زود سفت شدن ، کاربردهاى متعددى داشته است. در آثار بدست آمده از اکتشاف صده سیزدهم در هزاره اول قبل از میلاد در معبد شاهان ایلامى در بناى چغازنبیل در هفت تپه خوزستان ، وجود ملات گچ و کاربرد آن باعث ساخت و استقرار قوس هاى سهمى شده است و در برخى بناهاى تخت جمشید نیز در پوشش قوسى کانال ها بیادگار مانده است. در دوره ساسانى نیز ملات گچ در اسکلت سازى بناها و نماسازى کاربرد فراوان داشته است. این ملات از اجزاء لاینفک و مصالح مهم ساختمانى از روزگار باستان تا امروز بوده است.

خشت و کاشی

استفاده از کاشى براى تزئین و استحکام بخشیدن به بناها از دوره سلجوقى آغاز شد و در قرون متمادى بویژه دوره تیمورى و صفوى به اوج خود رسید. کاشى نقش عمده اى در تزئین بناهاى دوره اسلامى داشت. از دیگر مصالح ساختمانى معمول در معمارى ایران خشت است. در دوره اسلامى یا تمامى بنا از خشت بوده یا بخشى از دیوارها و بقیه از آجر بوده است. از بناهاى خشتى بدلیل مقاومت کم در مقابل عوامل طبیعی، چیز زیادى باقى نمانده است.

سنگ در معماری سنتی

در معمارى اسلامى از سنگ در شالوده بنا ، فرش کردن کف و تزئین بنا استفاده مى شد. استفاده از سنگ اهمیت ویژه اى داشته و نیز براى ساختن کتیبه ها سنگ هاى گوناگونى به کار مى رفته و تراشیده یا حجارى مى شده است. استفاده از سنگ در ادوار باستان به مراتب بیش از آجر بوده است. بناهاى تخت جمشید به ویژه تالار صد ستون که متعلق به سده پنجم قبل از میلاد است ، با سنگ هایى در ابعاد بزرگ بر روى یکدیگر ساخته شده و ستون هاى بلند همراه با سرستون ها ساخته شده است. این بنا از زیباترین انواع حجارى و همچنین پیکر تراشى ها برخوردار بوده و این بناى عظیم در شمار ارزنده ترین آثار معمارى جهان مى شناسند. همینطور معبد زرتش در نقس رستم نیز از آثار با ارزش سنگى است. در سال هاى اخیر نیز از سنگ در نماسازى ها به اشکال مختلف استفاده شده است و نیز براى کفپوش ها ، پله ها و بسیارى دیگر از موارد نیز کاربرد دارد.

قیر در ساخت و ساز سنتی

قیر به چهار نوع وجود دارد : قیر معدنی ، قیر نفتی ، قیر محلول در آب و امولاسیون. به نظر مى رسد که قیر واژه اى بابلى و یا ایلامى است. در بابل از این مصالح براى ملات به جهت پیوند رج هاى سنگ و آجرچینى استفاده مى شده است. در آثار بین النهرین نیز کاربرد این مصالح تأیید شده است. در بناهاى ایران باستان از قیر براى اندود روى ستون هاى چوبى و اندود برخى نماها و عایق بندى بدنه کشتى ها استفاده مى شده است. از قیر در کشورهاى دیگر که منابع طبیعى آن را دارند ، نهایت استفاده را میبرند. قیر محلول و امولاسیون در ایران هزینه زیادى دارد و با سختى تهیه مى شود و جزو مصالح سنتى نیستند.

مشاوره هدفمند!

در این بخش انواع مصالح سنتی در معماری ایرانی را مورد بررسی قرار دادیم. توجه داشته باشید که پیش از هر اقدامی از فرد با تجربه ای در این زمینه کمک بگیرید تا بعد ها دچار مشکلاتی نشوید! ما در دیساتک متخصصانی را گرد هم آورده ایم که درباره سرمایه گذاری در شیراز و ایمنی در ساخت و ساز به شما عزیزان مشاوره رایگان ارائه خواهند داد تا با آگاهی کامل برای چنین امری اقدام کنید. هم اکنون می توانید از طریق فرم زیر با ما تماس حاصل فرمایید.

بروزرسانی : 26 دی 1401